Η δημόσια λειτουργία της νέας ελληνικής ποίησης του 21ου αιώνα
Ένας διάλογος συγγραφέων, κριτικών, πανεπιστημιακών, μεταφραστών, δημοσιογράφων, εκδοτών, επιμελητών, βιβλιοπωλών και άλλων διανοουμένων για τη δημόσια λειτουργία της τέχνης ο οποίος συμβάλλει στη διερεύνηση θέσεων και πολιτικών σε επίπεδο καλλιτεχνικών πρακτικών και πολιτισμικών αξιών. Άτομα με διαφορετικές λογοτεχνικές ενασχολήσεις καλούνται να τοποθετηθούν με δοκιμιακά κείμενα θέσεων σε πολιτισμικά ζητήματα στο πλαίσιο μιας ανταλλαγής θεωρητικών απόψεων γύρω από την ποιητική του 21ου αιώνα. Στόχος είναι μια αντίπαλη πολυφωνία γύρω από μείζονα ζητήματα του κοινωνικού ρόλου της σύγχρονης ποίησης ώστε να δημιουργείται ένας(αντ)αγωνιστικός προβληματισμός.
Ο πανεπιστημιακός, ποιητής και κριτικός Σπύρος Χαιρέτης αναλύει ένα διαφορετικό ήθος λογοτεχνικής ύπαρξης και συλλογικής δράσης : “Το σμήνος δεν είναι γενιά, δεν είναι σχολή, δεν είναι ταυτότητα. Είναι μια συνάντηση από φωνές που κινούνται μαζί — όχι επειδή μοιάζουν ή συμφωνούν, αλλά επειδή, έστω και παροδικά, συγχρονίζονται γύρω από κοινές ανάγκες, επιθυμίες, αντιστάσεις. Δεν… Continue reading Σπύρος Χαιρέτης: “Σημειώσεις για τα σμήνη της σύγχρονης queer γραφής στην Ελλάδα”
Ο συγγραφέας και κριτικός Γιώργος Δρίτσας προτείνει πως “το θεωρητικό σχήμα των λογοτεχνικών γενιών χρειάζεται μια συγκεκριμένη φιλοσοφική και κοινωνιολογική αντίληψη που θα σχηματίσει με τη σειρά της μια ανάλογη κοινωνική ανθρωπολογία []. Παρακάτω, λοιπόν, θα κινηθούμε ερευνητικά σε αυτή τη βάση και στη σχέση που μπορεί να έχει με το φαινόμενο της «μεταπολιτικής», και… Continue reading Γιώργος Δρίτσας: “Τέχνη και ιστορία στην ποιητική του ‘μεταπολιτικού χώρου’”
Η Νεοελληνίστρια, κριτικός, λογοτέχνης και Καθηγήτρια Ανδρονίκη Τασιούλα αναλύει με πλούσια παραθέματα τις εξής 4 κύριες όψεις της ποιητικής γενιάς του 2000: 1. Η Επιζώσα Γενιά, 2. Εργατικά, Μεταναστευτικά και Κουήρ Ποιητικά Υποκείμενα σε Σχέση Διαθεματική, 3. Η Γενιά της Ενσώματης Ποιητικής Επιτέλεσης και 4. Η Πλανητοπική Ποιητική Γενιά.
H συγγραφέας και μεταφράστρια Κατερίνα Ηλιοπούλου χαρτογραφεί “διεξοδικά αλλά και σε βάθος τον χαρακτήρα, την δομή και τις στοχεύσεις του λογοτεχνικού περιοδικού ΦάΡΜαΚο, τις πολύπλευρες δράσεις γύρω από αυτό, τον συλλογικό και ερευνητικό του χαρακτήρα, τις σχέσεις με την σύγχρονη σκέψη και τα εικαστικά, την νέα προφορικότητα στην ποίηση και την σχέση της με τον… Continue reading Κατερίνα Ηλιοπούλου: “Η διερεύνηση του ποιητικού υποκειμένου”
O Αλέξανδρος Σχισμένος, διδάκτωρ πολιτικής φιλοσοφίας, στοχάζεται τη σχέση αριστεράς και ποίησης στον 21ο αιώνα: “Κατ’ αυτόν τον τρόπο η έννοια της ‘αριστερής μελαγχολίας’ δεν συνδέεται τόσο με το φαντασιακό της ήττας [] όσο με το φαντασιακό της προδοσίας που οδηγεί στην ομφαλοσκόπηση, την καχυποψία ή τον κριτικό αναστοχασμό. Ένα διττό φαντασιακό βίωμα προδοσίας εγκαταστάθηκε… Continue reading Αλέξανδρος Σχισμένος: “Σημειώσεις για τον διάλογο περί νεοελληνικής ποίησης του 21ου αιώνα”
O ποιητής Δημήτρης Γκιούλος διερευνά την κατεύθυνση των συλλογικών προταγμάτων: “Για να αντιμετωπιστεί το κατακερματισμένο ιδεολογικό περιβάλλον και η συνακόλουθη κοινωνική αποσύνθεση είναι απαραίτητο να αναπτυχθούν νέες συλλογικές ιδεολογίες που αγκαλιάζουν τις ατομικές ταυτότητες, ενώ παράλληλα προωθούν τη δράση κάτω από έναν κοινό σκοπό. [] Η λογοτεχνία μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη γεφύρωση του… Continue reading Δημήτρης Γκιούλος: “Ο κατακερματισμός των ιδεολογιών και ο ρόλος της λογοτεχνίας στην προώθηση νέων συλλογικών αφηγήσεων”
Ο ποιητής Θωμάς Τσαλαπάτης κάνει μια πρόταση για την ομαδοποίηση όσων εμφανίστηκαν στην ποίηση των αρχών του 21ου αιώνα: “Η αισθητική της αμφιβολίας ως διαρκής αναζήτηση, ως συνεχής ανακατάταξη και ως (αυτό-)υπονόμευση είναι το στοιχείο αυτό που ενοποιεί τις διαφορετικές εκφάνσεις και μετατρέπει τον συνδυασμό του πληθυντικού των μονάδων σε μια πολλαπλή σύνθεση. Μέσω αυτής,… Continue reading Θωμάς Τσαλαπάτης: “Οι γενιές των πολυκρίσεων και η αισθητική της αμφιβολίας”
O λογοτέχνης και εκδότης Στάθης Ιντζές γράφει για τη θέση της ποιητικής γενιάς του 2000 σε ένα καινούριο εκδοτικό οίκο: “Πιστεύω ότι η αναλογία σημαντικών ποιητικών φωνών στην εποχή μας είναι μεγαλύτερη από ποτέ και ευτυχώς αυτή η συγκυρία συνέπεσε με τη γέννηση πολλών νέων και αξιόλογων εκδοτικών εγχειρημάτων για να τις στεγάσει με αξιοπρέπεια.”
Η Τώνια Τζιρίτα Ζαχαράτου, φιλόλογος και συγγραφέας με ευρεία πολιτιστική δράση, προτείνει μια «διάγνωση του παρόντος» της γενιάς των μιλένιαλ, αναλύοντας την «ευαισθησία του αδιέξοδου» ως κυρίαρχη «δομή αίσθησης», και ρωτά: «Πώς μοιάζει μια ποίηση που περιπλανιέται στα θραύσματα της μετανεωτερικότητας, ανάμεσα στα διαστημικά σκουπίδια του ύστερου δυτικού καπιταλισμού, εξερευνώντας τα σημεία όπου ρευστές ταυτότητες και… Continue reading Τώνια Τζιρίτα Ζαχαράτου: ” Από τα απαλά νύχια, μια συλλογική αυτοβιογραφία της σύγχρονης ποίησης”
Σε αυτή τη μελέτη δημόσιας ιστορίας η Αλεξάνδρα Γερακίνη “ανιχνεύει αφενός τη σχέση της ποιητικής δημιουργίας με την ιστορική πραγματικότητα και αφετέρου τις σχέσεις που αναπτύσσονται ανάμεσα στην πολιτισμική μνήμη, στα γεγονότα και τις ταυτότητες, όπως αυτές καταδεικνύονται σε ποιήματα που γράφτηκαν για τον Δεκέμβρη του 2008 ή με αφορμή τις εξεγερσιακές ταραχές που σημειώθηκαν… Continue reading Αλεξάνδρα Γερακίνη: “Πολιτισμική μνήμη του Δεκέμβρη 2008 στην ποίηση του 21ου αιώνα”
Στο δοκίμιο της Ευσταθίας Δήμου “επιχειρείται η χαρτογράφηση του σύγχρονου ποιητικού πεδίου σε στενή συνάρτηση και ευθεία αναφορά με την ποίηση εν γένει, με αυτό που ο ποιητικός λόγος ανέκαθεν αποτελούσε – ένα σώμα πάντοτε πολιορκούμενο και πάντα διαφεύγον. Στο πλαίσιο αυτό περιλαμβάνονται αναφορές στις θεμελιώδεις λειτουργίες της ποίησης, στις συνδέσεις της με το εξωτερικό… Continue reading Ευσταθία Δήμου: “Ποίηση και συγχρονία: Σκέψεις για μια τέχνη παντοτινή”
“Η συναίνεση που επιβάλλεται από την κριτική της συναίνεσης οικοδομείται με βάση την απονομιμοποίηση και την αποσιώπηση όσων απειλούν να μετασχηματίσουν την κοινωνία προς μια ριζοσπαστική κατεύθυνση. Η κριτική της συναίνεσης είναι μια κριτική που απωθεί τις κοινωνικές συγκρούσεις και τους ανταγωνισμούς, μια ποίηση που αντανακλά το ιδεώδες μιας αρμονικής κοινωνίας η οποία έχει εξοβελίσει… Continue reading Αργύρης Δούρβας: “Ο φιλελεύθερος κριτικός λόγος για την ελληνική ποίηση του 21ου αιώνα” (3)
“Οι κριτικοί που επιλέχθηκαν να αναλυθούν ασκούν πολλαπλή θεσμική εξουσία, καθώς κρίνουν, γράφουν δοκίμια, ανθολογούν, μεταφράζουν, διδάσκουν, βραβεύουν, προβάλλουν ή γράφουν οι ίδιοι ποίηση, συχνά αποσπώντας βραβεία, ενώ ταυτόχρονα κατέχουν θέσεις κλειδιά στο πανεπιστήμιο, στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο, στην έκδοση λογοτεχνικών περιοδικών και σε επιτροπές βράβευσης. [] Το διακύβευμα του παρόντος κειμένου είναι να… Continue reading Αργύρης Δούρβας: “Ο φιλελεύθερος κριτικός λόγος για την ελληνική ποίηση του 21ου αιώνα” (2)
Σε μια μείζονα μελέτη και καίρια παρέμβαση ο Αργύρης Δούρβας διαπιστώνει: “Ο φιλελεύθερος κριτικός λόγος που αναδύθηκε τα τελευταία χρόνια υποστηρίζει πως η κριτική αποτελεί πεδίο μεταπολιτικής συναίνεσης. Αυτή η κριτική της συναίνεσης συνιστά προέκταση του ηγεμονικού λόγου για την τέχνη και τον πολιτισμό, βασισμένη σε μια λογική που δεν επερωτά κριτικά το πολιτιστικό πεδίο αλλά… Continue reading Αργύρης Δούρβας: “Ο φιλελεύθερος κριτικός λόγος για την ελληνική ποίηση του 21ου αιώνα” (1)
Σε μια καίρια επισκόπηση η Ιωάννα Λούτσια εξηγεί πως η γενιά της ποίησης μετά την κρίση έχει ως «πολιτικό ορίζοντα» την έννοια του «κοινού» (common), τόσο στον τρόπο που εμφανίζεται και δρα στη δημόσια σφαίρα, όσο και αναφορικά με το περιεχόμενο της ποιητικής της δημιουργίας. Η επιτέλεση ποίησης αποτελεί μόνο ένα τμήμα των διάφορων εκφάνσεων… Continue reading Ιωάννα Λιούτσια: “Τέχνη της περφόρμανς και επιτέλεση ποίησης από την ποιητική γενιά του 2000”
Η Παυλίνα Μάρβιν συζητά συστηματικά ποιητικές επιτελέσεις που “παρουσιάστηκαν μέσα στην τελευταία δεκαπενταετία και έθεσαν κομβικά ταυτοτικά και πολιτικά ζητήματα, συνδεδεμένα με μερικές από τις σημαντικότερες κοινωνικές διεκδικήσεις που αρθρώνονται στην χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Τέτοια ζητήματα είναι η συμπερίληψη και η αναγνώριση της ελευθερίας κάθε ξεχωριστού ατόμου ανεξαρτήτως φύλου, καταγωγής, γλώσσας και ταξικής προέλευσης,… Continue reading Παυλίνα Μάρβιν: “Η ελληνόφωνη ποιητική performance στον 21ο αιώνα ως πεδίο συνάντησης και διεκδίκησης”
Η Βαρβάρα Ρούσσου ορίζει συστηματικά «την αναγκαιότητα της φεμινιστικής λογοτεχνικής κριτικής οπλισμένης με θεωρητικά εργαλεία, ανοιχτής σε διάλογο, με γνώση των λόγων της ανδροκεντρικής κριτικής, έτοιμης να εξετάσει και να αποτιμήσει πρωτίστως τη γυναικεία ποίηση αλλά και ολόκληρο το φάσμα της σύγχρονης ελληνικής ποίησης, αναδεικνύοντας τις τάσεις, την πολυπλοκότητά της, αλλά κυρίως την παραγκωνισμένη έως… Continue reading Βαρβάρα Ρούσσου: “Θέσεις για μια φεμινιστική λογοτεχνική κριτική”
Ένα ιστότοπος του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών (ΕΝΑ)
